Als kind had ik nooit bedacht dat mijn moeder zou kunnen overlijden

Drs. Mieke Ankersmid is een autoriteit op het gebied van rouw en verlies. Voor 50plusinnederland schrijft ze regelmatig een artikel.

Het schrijven en de manier waarop ik werk rondom rouw en verlies komen vooral voort uit de ervaringen die ik in mijn eigen leven heb gehad. Daarom begin ik dit eerste artikel met mijn eigen verhaal zodat je weet waar mijn schrijfsels ten diepste vandaan komen.

Twaalf jaar was ik toen mijn moeder overleed. Zij had al een paar jaar borstkanker. Alleen mijn vader wist hiervan. Ook aan haarzelf is het niet verteld. Dan zou ze eerder overlijden, had de huisarts mijn vader bezworen.
Mama stierf op de avond van de zondag waarop ik mijn Plechtige Communie deed, een ritueel waarmee ik me zou verbinden aan de katholieke kerk. Mijn moeder was zeer religieus. Dit wilde ze absoluut nog meemaken, hoewel haar lichaam het eigenlijk al opgegeven had. Aan het voeteneind van haar bed aten we na de kerk taartjes. Ze was er dus bij en ik herinner me dat ze blij voor mij was.
Haar dood kwam voor mij als een donderslag bij heldere hemel. Al was ze erg ziek, nooit had ik bedacht dat mijn moeder zou kunnen overlijden. Mijn eerste reactie was: ‘hoe kunnen wij in vredesnaam verder leven, zonder mama?’ Drie dagen heb ik gehuild. Daarna was de begrafenis en verdween mijn moeder uit ons leven. Er hingen geen foto’s van haar in huis; we gingen niet naar het graf. “We zijn geen graflopers”, zei mijn vader.

Ik was meer een vaders- dan een moederskind, maar was mijn vader nu ook kwijt

Hij hertrouwde een jaar later; het leven ging door, maar ik kon niet zomaar accepteren dat mijn mama vervangen werd door een andere vrouw. Mijn stiefmoeder en ik konden daar geen goede weg in vinden samen. Er was vaak een gespannen stilte in huis rondom de confrontaties die we met elkaar hadden. Ik was meer een vaders- dan een moederskind, maar was mijn vader nu ook kwijt. Ik voelde me vaak alleen staan en in de steek gelaten. Mijn vader wist hier emotioneel geen weg in.

Gespleten leven

Ik leidde een gespleten leven, op school had ik lol met klasgenoten, thuis was ik teruggetrokken en voelde vaak een diep verdriet, machteloosheid en een onderdrukte kwaadheid. Ik zocht mijn plezier in boeken en muziek. Dansen vond ik heerlijk. Daarin kon ik me uitleven, en dan hoefde ik niet te praten over wat ik diep van binnen allemaal voelde. Ik kon de energie van al mijn onderdrukte emoties dan toch laten stromen.

Op verschillende momenten in mijn leven klopte dit verlies wel bij mij aan. Ik voelde die klop onbewust, maar herkende hem niet, wist nog niet hoe ik hiernaar kon luisteren en er iets mee kon doen. Jarenlang heb ik geen aandacht besteed aan mama’s dood; niet bedacht dat dit enige invloed op mijn leven had. Zaken waar ik in de loop van mijn leven tegenaan liep:
-In nieuwe situaties keek ik eerst de kat uit de boom en paste me dan sterk aan anderen aan; durfde bijna niets van mijzelf te laten zien, voelde me heel onzeker over mezelf.
-In relaties durfde ik me nauwelijks over te geven; ik wilde ‘vrij’ zijn en ging met verschillende vriendjes uit: met de een naar de film, met de ander uit eten, met de derde op reis en met de vierde naar bed. Ook tijdens mijn eerste langdurige relatie had ik er af en toe een vriendje bij.
-Ik was vaak teruggetrokken, uitte nauwelijks mijn emoties. Die kropte ik op tot ze tot uitbarsting kwamen.
-Ik wilde graag een kind, maar tegelijkertijd bracht dat allerlei angsten met zich mee. Mijn zwangere lichaam waarover ik geen controle meer had, een baby waarvan ik zag en voelde, dat hij mij heel erg nodig had, waarmee ik een diepe verbondenheid voelde en waarvoor ik toch bijna letterlijk op de loop dreigde te gaan.
-Angsten en onzekerheden die ik wel voelde, maar niet durfde te delen met anderen; waar ik me stoer overheen werkte.

Ik was voortdurend op zoek naar wat dat onbevredigende gevoel was

Ik ging werken als communicatietrainer en volgde verschillende cursussen op het gebied van persoonlijke groei en ontwikkeling. Daarin kwam ik mezelf flink tegen, vooral in de contacten met anderen. Kwetsbaar voelde ik mij vaak, maar ik wilde dat niet laten merken en hield daarom graag een veilige afstand. Ik voelde iets ontbreken in mijn leven, in mijn contacten; ik wist niet wat dat was. Ik was voortdurend op zoek naar wat dat onbevredigende gevoel was en kon er de vinger niet achter krijgen.

De doorbraak kwam toen mijn zoontje heel ernstig ziek werd

Het begon te wringen toen ik zelf moeder werd; de gevoelens die daarbij naar boven kwamen had ik niet onder controle. Ik werd moeder zonder mijn moeder! Dat raakte aan mijn onzekerheid terwijl ik tegelijkertijd ook een soort oerkracht voelde. De doorbraak kwam toen mijn zoontje Wouter, destijds bijna vijf jaar oud, heel ernstig ziek werd en een week lang ‘kantje boord’ lag. Toen voelde ik zo sterk dat het niet klopte met elkaar, hoe ik mij van binnen voelde en hoe ik mij naar de buitenwereld toe schijnbaar prima handhaafde.
In de periode dat het met Wouter gelukkig weer de goede kant op ging, ben ik in therapie gegaan, op zoek naar wat er werkelijk van binnen aan de hand was. Na een tijdje stuitten we op de vroege dood van mijn moeder. De therapeute benoemde dit als een traumatische gebeurtenis. Trauma, dacht ik, waar heeft dat mens het over? Ik nam daar meteen afstand van, wilde het begrip ‘trauma’ absoluut niet met mijzelf in verband brengen. Eerst praatte ik er nog makkelijk overheen, maar op een gegeven moment begon ik in te zien en te voelen, dat daar toch waarschijnlijk een wortel, een soort knooppunt van mijn latere problemen lag.

Meer ruimte

Naast de therapie ben ik me gaan verdiepen in stervens- en rouwprocessen. In de opleidingen die ik daarvoor volgde, heb ik op verschillende manieren alsnog kunnen rouwen, heb ik de nodige aandacht kunnen geven aan de vroege dood van mijn moeder en de gevolgen daarvan op mijn ontwikkeling. Het boek ‘Zonder Moeder’ van Hope Edelman is daar belangrijk in geweest, vooral door de herkenning die ik vond in wat daar op papier stond.
In de therapie-sessies en workshops kon ik ruim baan geven aan mijn onderdrukte emoties en de bijbehorende ballast opruimen. De oude pijn, die tot dan toe geblokkeerd was, kon in een veilige omgeving uitgenodigd worden naar buiten te komen. Door deze pijn in verband te brengen met hetgeen ik in mijn hoofd al wist, ontstond er een dieper begrip voor mezelf en voor mijn reacties op de gebeurtenissen in mijn leven. Van daaruit bleek een verandering naar het ervaren van veel meer ruimte mogelijk.

Na de ontmoeting met counselor Titia Liese tijdens een training voor ‘kinderen en rouw’, waar we allebei met het boek ‘Zonder Moeder’ onder de arm liepen, startten we samen met workshops voor de meisjes van toen: vrouwen, die op jonge leeftijd hun moeder hadden verloren. In die eerste groepen merkte ik dat de verdrongen emoties vaak nog erg belemmerend bleven werken; dat je het in je hoofd wel allemaal prachtig op een rijtje kon hebben, maar dat dat niet voldoende was om los te komen van het overleven en weer echt levenslust en levenskracht te voelen. Naast een mentaal, is het ook een fysiek, emotioneel en spiritueel proces. Daarom ben ik me verder gaan scholen, met name op het gebeid van emotioneel lichaamswerk, het werken met creatieve methodieken en het werken met mindfulness-oefeningen. Hierdoor heb ik nu een scala aan verschillende ingangen om met cliënten en groepen te kunnen werken. Ik stem me af en lever maatwerk.

Schrijven en reflecteren

Schrijven heeft mij altijd geholpen in het reflecteren van wat er in mijn leven speelde. Na de dood van mijn moeder ben ik een dagboek begonnen. Ik schreef er allerlei gewone dagelijkse voorvallen in en soms over de dood van mama. Ook dingen over m’n vader en stiefmoeder, waar ik kwaad over was. Ik vond het altijd prettig om te schrijven en heb stapels schriftjes en mooie schrijfboekjes volgeschreven. Mijn laatste dagboek had dezelfde kleur als mijn allereerste, zwart met goud. De cirkel was toen rond, vond ik. Ik voelde me grotendeels klaar met het verlate rouwproces over het missen van mijn moeder in mijn leven. Ik heb haar letterlijk weer tevoorschijn gehaald en terug in mijn leven gebracht. Het vroege verlies van mijn liefdevolle moeder is nu geïntegreerd in mijn levensloop. Zwart en goud samen; een mooi symbool!

 

Deel dit artikel

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Full 2
Culinaire routes
De leukste restaurants, de meest verfijnde smaken, de eerlijkste gerechten.
Full 2
Full 2
Fiets, wandel- en vaarroutes
Kom lekker in beweging en loop of fiets een mooie route!
Full 2
Full 2
Er op uit
Nederland is veelzijdiger dan je denkt. Laat het dagelijkse leven even achter je en geniet!
Full 2
Full 2
Schrijf mee
Vertel jij graag mooie verhalen? Schrijf dan mee met de redactie van 50+
Full 2
previous arrow
next arrow
Scroll naar boven
Scroll naar top