Geboortekaartje

Vernoemd naar een familielid, hoe hoort dat eigenlijk?

Ben jij vernoemd naar je opa of oma of heb je je eigen kinderen vernoemd? In veel families gebeurt het nog, en soms leidt dat tot hilarische verbasteringen of een vernoeming die niet helemaal in de smaak valt of ver gezocht is. Hoe het hoort, vertellen we ook.

Dit verhaal gaat over onder andere mijn oma, die Jeltje heette en vanuit het oosten van het land als jong meisje ‘in betrekking’ ging bij een familie in het chique Wassenaar. Daar vonden ze die naam Jeltje veel te plattelands klinken, dus werd ze Julia genoemd. Je voelt het al aankomen, toen ik ter wereld kwam werd ik naar haar vernoemd, en Julia genoemd. Geen Jeltje. 

Toen werd het hommeles

Geen probleem hoor, maar toen mijn broer een naam moest krijgen, werd de andere kant van de familie geraadpleegd. En dat werd hommeles. Want zowel opa Piet als oom Jan stonden vooraan als het ging om vernoemen. Mijn ouders, niet te beroerd om iedereen tevreden te stellen, gaven mijn broer de naam: Piet-Jan. Probleem opgelost.  

Benoemen gaat niet altijd zonder ‘gedoe’. Een navraag-rondje op de redactie levert al heel wat verhalen op. Zo deed redacteur Boukje een duit in het zakje door op een verjaardag eens naar ‘vernoeming’ te vragen. De verjaarsvisite raakte er na jaren nog opgewonden van, want een opoe was nog altijd boos dat een jongen niet naar haar was vernoemd. Zij was immers aan de beurt. 

Verbasteringen zijn niet altijd welkom

In sommige gevallen lijkt een naam in de verste verte niet meer op het origineel. Om allerlei familie-redenen. Of zijn de verbasteringen niet altijd even welkom. De dochter van redacteur Hillie heeft als tweede naam Anna. “Mijn moeder heet Antje. Zij zat niet op een vernoeming te wachten. Ze wordt meestal Annie genoemd en dat vindt ze vreselijk. Anna vindt ze wel mooi. Om dat nog eens te bevestigen noemt ze mijn dochter nu Anna. Maar hé, ze heet Femke.”

In heel grote gezinnen kwam het voor dat kinderen dezelfde naam kregen omdat het vernoemingsrijtje in de juiste volgorde na een aantal kinderen gewoon van voor af aan weer begon

Dat zoeken naar een naam leek vroeger gemakkelijk. Kinderen werden in een vaste volgorde naar familieleden vernoemd. Dus die eerdergenoemde oma had misschien helemaal gelijk, zij was aan de beurt. Na de vier grootouders -een jongen eerst naar de opa van vaderskant, een meisje de oma van moederskant of soms ook vaderskant- waren ooms en tantes aan de beurt. Een flinke schare kinderen vroeg immers om een heel rijtje namen. Het kon zelfs voorkomen dat in heel grote gezinnen kinderen dezelfde naam kregen omdat het vernoemingsrijtje in de juiste volgorde na een aantal kinderen gewoon van voor af aan weer begon. En als het met het geslacht niet uitkwam, werd dat gewoon een beetje omgebouwd. Van Freek maak je makkelijk Frederique en was de keuze gevallen op Piet dan heette een meisje Pietje of Pietsje. 

Het werkte ook voortrekkerij in de hand

Vernoemen schept overigens verplichtingen. Althans in vroeger tijden. Want een naamgenoot werd veelal in een testament opgenomen. Het werkte dan ook wel voortrekkerij in de hand. Terugkomend op mijn broer en mijzelf, werd hem nog wel eens door opa wat zakgeld toegeschoven, waar ik als niet-vernoemde kleindochter geen weet van had. Ik heb er overigens niets aan overgehouden. Geen spaarrekening, maar ook geen trauma. 

Het kan per streek verschillen, maar hier een opsomming van hoe het over het algemeen hoort: 

Bij een zoon

  • 1e zoon – vaders vader
  • 2e zoon – moeders vader
  • 3e zoon – vaders oudste broer
  • 4e zoon – moeders oudste broer
  • 5e zoon – vaders 2e broer
  • 6e zoon – moeders 2e broer

Bij een dochter: 

  • 1e dochter – moeders moeder
  • 2e dochter – vaders moeder
  • 3e dochter – moeders oudste zus
  • 4e dochter – vaders oudste zus
  • 5e dochter – moeders 2e zus
  • 6e dochter – vaders 2e zus

Tegenwoordig gaat vernoemen veel minder vaak op de manier zoals hier aangegeven, maar kan het zomaar zijn dat een kind de naam van een beroemdheid krijgt. En voelen de ouders aan dat er toch iets aan vernoeming gedaan moet, dan kiezen ze er vaak voor het kind een tweede naam te geven die de familieband bevestigt. 

Deel dit artikel

Full 2
Culinaire routes
De leukste restaurants, de meest verfijnde smaken, de eerlijkste gerechten.
Full 2
Full 2
Fiets, wandel- en vaarroutes
Kom lekker in beweging en loop of fiets een mooie route!
Full 2
Full 2
Er op uit
Nederland is veelzijdiger dan je denkt. Laat het dagelijkse leven even achter je en geniet!
Full 2
Full 2
Schrijf mee
Vertel jij graag mooie verhalen? Schrijf dan mee met de redactie van 50+
Full 2
previous arrow
next arrow
Scroll naar boven
Scroll naar top